Rusya'da Gerçekçi akım ve Repin

Rusya'da Gerçekçi akım, Sankt Petersburg'da Nikolay Çernişevski (1828-89) tarafından Sanatın Gerçeklikle Estetik ilişkisi isimli kitabının yayımlanmasıyla başladı.

Kitap, sanatın güncel, sosyal ve ahlaki konularla meşgul olmasını talep etmekteydi.

Bu durum üslubun yanı sıra içeriği de ilgilendiriyordu, çünkü "bir sanat eseri mümkün olduğunca az soyut unsur içermelidir, her şey canlı sahnelerde ve bireysel imgelerde somut olarak ifade edilmelidir."

Otokratik çarlık rejiminin açık sözlü bir eleştiricisi olduğundan Sibirya'ya kürek cezasına mahkum edilen Çernişevski yine de el altından dağıtılan ve izleyen devrimci terörizm ve hükümet baskısı yıllarında sanatçı kuşaklarına ilham veren "Ne Yapmalı" başlıklı bir roman yazmayı başardı.

Kitabın hayranları arasında, İliya Efımoviç Repin (1844-1930) ile birlikte birlik kurarak -devrimci fikirlerin propagandasını yapmak için sosyal yapının temeline yani kırsal bölgelere giden popülistlere benzeyen amaçlarla- eserlerini taşra şehirlerinde sergileyen diğer sanatçılar vardı.

Repin, popülistlerin 1870'lerde kitlesel tutuklanmaları sırasında dikkatini devrimci konulara verdi ve Propagandacının Tutuklanması, Devrimci Toplantı ve infazı Bekleyen Devrimci Kadın gibi isimleri olan, ancak çok aşikar siyasi görüşleri nedeniyle sergilenmesine izin verilmeyen eserler üretti.

Dolayısıyla mesajını kendi atölyesinin dışına bile ulaştırmayı başaramadı.

Aktif bir devrimci olmamasına rağmen, Çar II. Aleksandr'ın 1881 'de öldürülmesinde olduğu gibi "tüm bu kölelik ve acımasız cezaların, keyfi iktidarın dehşetli bir muhalefet ve dehşet yaratan olaylar" yarattığını kabul etmekteydi.

Bir arkadaşına yazdığı 1883 tarihli mektubunda şöyle demiştir: "Tüm zayıflığıma rağmen, fikirlerimi gerçeklikle biçimlendirmeye çalışıyorum. Etrafımdaki hayat beni çok üzüyor; bana hiç rahat vermiyor ve hep tuvalime yönelmemi talep ediyor. Gerçeklik insanın kalıplarını iyi bir aile kızı misali huzur içinde işlemesine izin vermeyecek kadar sarsıcı."

O sırada büyük resimlerinden, 1884 yılında gezici bir sergide teşhir edilecek Onu Beklemiyorlardı üzerinde çalışmaya başlamıştı. Siyasi motivasyon taşıyan realist tablolar arasında bu eser, yaklaşımındaki hesaplı muğlaklık bakımından sıradışıdır.

Evin ayrıntılı iç mekanı, önlüklü hizmetçi dahil tüm ayrıntılarıyla bir orta sınıf aileye ait olduğunu açıkça göstermektedir. Dönüşü beklenmeyen bitkin görünüşlü adam; Sibirya'da hapsedilmiş veya oraya sürgün edilmiş, ancak polis güçleri potansiyel şiddet taraftarı devrimcileri toplamakla uğraşan II. Aleksandr'ın affettiği popülistlerden biridir. Duvarda Çernişevski'yle işbirliği yapmış popülist yazarlardan birinin portresi vardır. Ancak duvarda ayrıca katafalk içinde yatan Il. Aleksandr'ın bir fotoğrafı da yer alır. Bu da sürgüne giden kişinin Bakunin'in "aile hayatının, dostluğun, sevginin ve minnettarlığın bütün müşfik duygularını ...devrimci dava için tek bir soğuk tutkuyla boğun" tavsiyesine uyduğunu, ailesinin ise Çar'a sadık kaldığını düşündürür.

Repin, faaliyetleri kendileri dışında ailelerini de tehlikeye atan devrimcilerin karşı karşıya kaldığı ahlaki soruna odaklanmıştır.

Popülistlerle yakınlığı olmasına rağmen, o sıralarda siyasi bakımdan mutedilleşmiş, pasif direnişin büyük savunucusu, düşünür, toplum reformcusu ve romancı Lev Nikolayeviç Tolstoy ile dostluk kurmuştu.

Repin, Sankt Petersburg Akademisinin başkanı olacak ve 1917 devriminin ardından Rusya'dan Finlandiya'ya giderek son yıllarını burada geçirecekti.

Buna rağmen eserleri Komünist rejim tarafından toplumsal gerçekçi ressamlara model olarak gösterilerek övülmüştür.

Resim:

İliya E. Repin, “Onu Beklemiyorlardı” , 1884. Tuval üzerine yağlıboya, 1.61 x 1.68 m. Tretyakov Galerisi, Moskova